Transfers of learning bij kijkgedrag in sport – Sport Knowhow

Transfers of learning bij kijkgedrag in sport – Sport Knowhow

Kijken is belangrijk. Gregory Sedoc leidde de tweede Masters of Movement masterclass van 2023 in met een voorbeeld uit zijn werk als politieagent in de Haagse Schilderwijk. In een hachelijke situatie had hij erger kunnen voorkomen, omdat hij in een split-second zag dat er een verwarde man met een mes uit een onverwachte hoek tevoorschijn kwam. In de sport is het gelukkig meestal geen situatie van leven of dood, maar kijk- en beslisgedrag is enorm belangrijk. De Australische wetenschapper David Mann, collega-onderzoeker van ASM-founder Geert Savelsbergh aan de VU Amsterdam, ziet ook op dat gebied transfers of learning.

Sport Knowhow XL
Door: Leo Aquina
Lees het origineel op SportKnowhowXL.nl >

Het Athletic Skills Model gaat in eerste instantie over bewegen, maar goed bewegen kan niet zonder goed kijken. ASM-founder René Wormhoudt illustreert het verband met een video van de oranjeleeuwinnen, met wie hij in de voorbereiding deze zomer als herstel- en conditietrainer actief is. Wormhoudt laat de dames gooien en vangen met een tennisbal. “Het is moeilijk uit te leggen aan mensen in het voetbal, waarom dit zo belangrijk is”, vertelt hij. “Er wordt altijd gedacht in oog-voetcoördinatie, maar balans heeft te maken met het hele systeem.” Van de vijf transfers of learning uit het ASM staat vandaag de transfer of perceptioncentraal.

"Andre Agassi had ontdekt dat Boris Becker altijd serveerde met zijn tong uit zijn mond"

Kijkgedrag

Savelsbergh leidt gastspreker David Mann in met een aantal sprekende voorbeelden van kijkgedrag, dat altijd voorafgaat aan beweging. “We denken vaak dat goede atleten heel goed kunnen zien. Dat zit echter niet zozeer in de kwaliteit van de ogen als in het verwerken van wat ze zien”, legt hij uit. Met een video laat hij zien waar een top-volleyballer naar kijkt bij de service van een tegenstander. De ogen zijn bij het opgooien gericht op de bal, maar focussen ruim voordat de tegenstander daadwerkelijk slaat, op het punt waar hij de bal gaat raken. Daar krijgt de speler immers visuele informatie over de richting waarin de bal uiteindelijk wordt geslagen.

Dit principe paste Savelsbergh ook toe op de strafcorner in het hockey. De keeper volgt normaal gesproken de bal vanaf het moment dat die vanaf de achterlijn wordt aangegeven tot het moment dat de schutter de bal raakt. Het traject van de achterlijn naar de plek van het schot is voor de keeper echter niet relevant, de houding van de schutter des te meer.

Om de aandacht van de keeper eerder naar de schutter te verleggen, zette Savelsbergh een muurtje op het veld, waardoor de keeper de bal niet kon zien terwijl die onderweg was. Daardoor verschoof het blikveld eerder naar de schutter. Binnen korte tijd bereikte hij daarmee aanmerkelijke verbetering van het aantal reddingen door de keeper, die nu meer tijd had om zogenaamde cues te registreren die de schutter weggaf over de richting van de bal. Een mooi voorbeeld van dergelijke cues was de tong van Boris Becker. De Duitse tennisser had een fameuze service, maar Andre Agassi kreeg er vat op. De Amerikaan had ontdekt dat Becker altijd serveerde met zijn tong uit zijn mond, aan de rechterkant als hij rechts serveerde en aan de linkerkant als hij daarop mikte. Agassi sloeg voortaan alle ballen terug.

Niets mis met zijn ogen

David Mann gaat dieper in op de constatering van Savelsbergh, dat het bij kijken in de sport niet per se draait om de kwaliteit van de ogen. Hij gebruikt een voorbeeld uit de Amerikaanse basketbalcompetitie. Boston Celtics verloor in de finale in de Eastern Conference na een spectaculaire comeback van 0-3 tot 3-3 uiteindelijk de best-of-seven-serie van Miami Heat. De sterspeler van Boston raakte vroeg in de zevende wedstrijd geblesseerd, waardoor alle ogen gericht waren op een van de andere grote talenten in de ploeg om de oplossingen voor de Celtics te bedenken. Die zakte echter door het ijs en na de wedstrijd kreeg Mann een telefoontje van de coaching staf uit Boston. Ze constateerden dat de speler in kwestie in het veld niet in staat was goede beslissingen te nemen en vermoedden dat er iets mis was met zijn ogen.

“Maar ik durf er wel wat om te verwedden dat er niets mis is met zijn ogen”, aldus Mann. “Als spelers slecht zijn in het maken van goede beslissingen in het veld, komt dat vaak omdat zij beperkt worden door hun techniek, waardoor ze daar te veel aandacht voor nodig hebben. Maar dat zal bij een van de beste 25 spelers ter wereld waarschijnlijk ook niet het geval zijn.” Mann heeft een andere hypothese. De bewuste speler was in de jeugdcategorieën altijd de beste en hij koos voor een sportief onbeduidend collegeteam, waardoor hij ook daar makkelijk domineerde. Mann: “Hij was technisch en atletisch altijd zoveel beter dan de rest, dat hij simpelweg nooit had hoeven leren snelle beslissingen te nemen in het veld. Pas toen hij in de NBA met de allerbesten speelde kwam dat aan het licht.”

“Als spelers slecht zijn in het maken van goede beslissingen in het veld, komt dat vaak omdat zij beperkt worden door hun techniek, waardoor ze daar te veel aandacht voor nodig hebben"

Donorsporten

Aan de hand van die conclusie neemt Mann zijn gehoor mee naar het artikel dat de deelnemers als voorbereiding hebben gelezen. Uit onderzoek onder topspelers in Australian Rules Football, een spijkerharde rugbyvariant met twee teams van achttien spelers, blijkt dat de beste beslissers in de hoogste competitie (AFL) in hun jeugd meer verschillende zogenaamde invasieve teamsporten hadden beoefend dan de slechtste beslissers in het veld. Klaarblijkelijk leren jeugdspelers door het beoefenen van verschillende sporten beter om beslissingen in het veld te maken, dan wanneer zij zich slechts op één sport focussen. Hier legt Mann een directe link met het ASM. Kennelijk zijn er ook als het om kijkgedrag gaat transfers of learning van donorsporten naar de doelsport. Hij benoemt expliciet transfers op het gebied van het zoeken naar informatie (eyegaze patronen), de manier waarop spelers patronen herkennen en de manier waarop spelers anticiperen op de uitkomst.

Virtual reality

Mann gaat daarna dieper in op methoden om kijk- en beslisgedrag te testen en te trainen, mede met behulp van virtual reality (VR). Voordat hij naar Amsterdam kwam om er onderzoek naar te doen, was hij er zelf van overtuigd dat VR geen toegevoegde waarde zou hebben als het gaat om verbeteringen op het reële sportveld. Daar is hij echter van teruggekomen: “Ik dacht dat het brein niet zo makkelijk om de tuin te leiden was”, zegt hij. “Maar uit onderzoek blijkt dat VR wel degelijk kan leiden tot verbetering van vaardigheden op het reële sportveld. In de Amerikaanse Major League Baseball wordt daar al mee gewerkt.”

In het aansluitende praktijkgedeelte maken de deelnemers zelf kennis met verschillende onderzoeksmethoden naar kijkgedrag, die Mann en zijn collega’s veelvuldig gebruiken, waaronder een VR-bril om situaties op een voetbalveld na te bootsen. VU-onderzoeker Daniel Müller vertelt dat hiermee zelfs spelsituaties uit wedstrijden kunnen worden teruggehaald om spelers te kunnen verbeteren op beslismomenten. Zijn collega Tom de Joode toont een video-opstelling waarin spelers worden uitgedaagd vrij te lopen in bepaalde spelsituaties. Hiermee kunnen onderzoekers inzicht krijgen hoe goed spelers visuele cues oppakken waar bijvoorbeeld een volgende pass gespeeld wordt. Ook krijgen alle deelnemers de mogelijkheid een potje tafeltennis te spelen met brillen op van verschillende sterkte, maar ook met brillen die delen van het blikveld wegnemen of stroboscoopbrillen. Hier ondervindt iedereen eens te meer dat goed kijkgedrag niet per se te maken heeft met de kwaliteit van de ogen, maar met het verwerken van wat er binnenkomt. De verschillende soorten zichtbeperking bieden diverse mogelijkheden om die verwerking beter te trainen.

Volgende keer: Topcoach Jacco Verhaeren

De Masters of Movement Masterclass op 29 September 2023.

 

Lees meer >

Deel dit bericht:

Sign up

ASM INSTRUCTOR COURSE - INTERNATIONAL
April 2nd-4th 2025

Contact details.



About you.


Dietary preferences/allergies
💚🌱 We offer a standard vegetarian option. If you have any additional dietary requirements or allergies, please let us know below..

Je hebt de keuze uit unisexmaten, van S t/m XL. Bij twijfel, kies dan een maat kleiner. 

 

Maat | Lengte/Breedte

S | 70.5/47. M | 72/50. L | 73.5/53. XL | 75/56. 2XL | 76,5/59


Payment details.



When different, fill in the details below.

Conditions.



Planning

Planning najaar 2024 volgt binnenkort. 

Laat je e-mail achter en ontvang eenmalig een seintje als de nieuwe opleidingen online staan.

Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO), Amsterdam

13 februari, 27 februari & 13 maart 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 1095,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met:

KNVB Campus, Zeist

17 februari, 17 maart & 31 maart 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 1095,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met:

BV Sport, Leeuwarden

16 april, 7 mei & 21 mei 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 1095,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met:

Sportcampus Zuiderpark, Den Haag

13 mei, 27 mei & 10 juni 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 1095,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met:

Topsportcentrum, Almere

4 juni, 18 juni & 25 juni 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 1095,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met:

Alfa college, Groningen

11 juni, 18 juni & 2 juli 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 1095,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met: 

KNVB Campus, Zeist

donderdag 17 april & donderdag 15 mei 2025

17:00 – 21:30

Incl. pauze met maaltijd

€ 695,-

Vrijgesteld van BTW.

In samenwerking met:

Inspiratievideo's voor de gymles in je inbox 📥

Lukt het aanmelden niet? Mail je voornaam en achternaam en voor welke video’s je wilt aanmelden naar contact@athleticskillsmodel.nl

Met het insturen bevestig je op de hoogte zijn van onze privacyverklaring en word je automatisch toegevoegd aan de nieuwsbrief van de Athletic Skills Company. Je kan je altijd uitschrijven via de link onderaan de mailings. Met het uitschrijven schrijf je jezelf ook uit voor mailings over de  inspiratievideo’s voor de gymles.

De beste oefenstof voor de warm-up met ouderen in je inbox 📥

Met het insturen bevestig je op de hoogte zijn van onze privacyverklaring en word je automatisch toegevoegd aan de nieuwsbrief van de Athletic Skills Company. Je kan je altijd uitschrijven via de link onderaan de mailings. Met het uitschrijven schrijf je jezelf ook uit voor mailings over de ASM-OldStars video’s.

Lukt het aanmelden niet? Mail dan je e-mail, voornaam en achternaam naar contact@athleticskillsmodel.nl

Inschrijven

ASM-OLDSTARS TRAINERSCURSUS

Bekijk beschikbare data en locaties >
Wat is de Masters of Movement Community of Learners? >

Contactgegevens.



Over jou.


Je hebt de keuze uit unisexmaten, van S t/m XL. Bij twijfel, kies dan een maat kleiner. 

 

Maat | Lengte/Breedte

S | 70.5/47. M | 72/50. L | 73.5/53. XL | 75/56. 2XL | 76,5/59


Betaling.



Indien je werkgever betaalt, vul dan onderstaande velden in. Zo niet, ga dan door naar stap 4.
Let op: Controleer bij je organisatie voor de juiste factuur- en contactgegevens.

Voorwaarden.



De beste oefenstof in je inbox 📥

Ontvang de 3-delige selectie van de bijna 100 spel- en oefenvormen om direct toe te passen.

Samengesteld op het Athletic Skills Platform. 

Met het insturen bevestig je op de hoogte zijn van onze privacyverklaring en word je automatisch toegevoegd aan de nieuwsbrief van de Athletic Skills Company. Je kan je altijd uitschrijven via de link onderaan de mailings. Met het uitschrijven schrijf je jezelf ook uit voor mailings over VoetbalFit.

Lukt het aanmelden niet? Mail dan je e-mail, voornaam en achternaam naar contact@athleticskillsmodel.nl

Inschrijven

MASTERS OF MOVEMENTTM

Contactgegevens.



Over jou.


Dieetwensen
💚🌱 We bieden standaard een vegetarische optie. Heb je aanvullende dieetwensen/allergien, laat het hieronder weten.

Je hebt de keuze uit unisexmaten, van S t/m XL. Bij twijfel, kies dan een maat kleiner. 

 

Maat | Lengte/Breedte

S | 70.5/47. M | 72/50. L | 73.5/53. XL | 75/56. 2XL | 76,5/59


Betaling.



Indien je werkgever betaalt, vul dan onderstaande velden in. Zo niet, ga dan door naar stap 4.
Let op: Controleer bij je organisatie voor de juiste factuur- en contactgegevens.

Voorwaarden.



Inschrijven

ASM INSTRUCTEURSOPLEIDING SPECIALIST

Bekijk beschikbare data en locaties>
Wat is de Masters of Movement Community of Learners? >

Contactgegevens.



Over jou.


Dieetwensen
💚🌱 We bieden standaard een vegetarische optie. Heb je aanvullende dieetwensen/allergien, laat het hieronder weten.

Betaling.



Indien je werkgever betaalt (eventueel na afwijzing STAP-budget), vul dan onderstaande velden in. Zo niet, ga dan door naar stap 4.
Let op: Controleer bij je organisatie voor de juiste factuur- en contactgegevens.

Voorwaarden.



GELUKT 🙌

Je inschrijving is gelukt! 

Je ontvangt een automatische bevestiging in je mailbox. Heb je niks ontvangen? Neem dan contact met ons op.

Inschrijven

ASM INSTRUCTEURSOPLEIDING ADVANCED

Bekijk beschikbare data en locaties>

Contactgegevens.



Over jou.


Dieetwensen
💚🌱 We bieden standaard een vegetarische optie. Heb je aanvullende dieetwensen/allergien, laat het hieronder weten.

Je hebt de keuze uit unisexmaten, van S t/m XL. Bij twijfel, kies dan een maat kleiner. 

 

Maat | Lengte/Breedte

S | 70.5/47. M | 72/50. L | 73.5/53. XL | 75/56. 2XL | 76,5/59


Betaling.



Indien je werkgever betaalt, vul dan onderstaande velden in. Zo niet, ga dan door naar stap 4.
Let op: Controleer bij je organisatie voor de juiste factuur- en contactgegevens.

Voorwaarden.



NIEUWSBRIEF

Het laatste nieuws, actuele ontwikkelingen, interessante artikelen en opvallende berichten rondom het Athletic Skills Model op een rij in je mailbox.