Hardlopen, een bal gooien of een forehand slaan: het zijn bewegingen die vanzelf gaan. Maar kijk je er nauwkeurig naar, dan blijkt zo’n automatische beweging bijna nooit identiek te zijn. Is het inslijten van een perfecte beweging door hem te herhalen dan wel de manier om motorisch te leren of moet je juist variatie aanbieden (differentieel leren)? Het was de vraag die centraal stond tijdens de derde bijeenkomst van de Masters of Movement Community of Learners. Jurgen van Teeffelen en Gerrit Heijkoop van de Slimmer Presteren Podcast waren er weer bij!
De uitmuntende techniek van tennisser Roger Federer
Nadat Roger Federer op 24 september 2022 dan echt zijn laatste bal als proftennisser had geslagen en emotioneel afscheid nam van zijn fans, kwamen de commentatoren woorden tekort om de unieke klasse van de Zwitser te beschrijven. Vooral zijn oogstrelende techniek werd geroemd: de fluwelen enkelhandige backhand, de prachtig uitgevoerde service. Nooit met kracht geslagen, maar altijd op souplesse en met gevoel. En ogenschijnlijk zonder haperingen. Precies: als een Zwitsers uurwerk.
Geen enkele slag in geweldig tennis blijkt identiek
Maar wie de slagen van Federer heel erg vertraagd afspeelt, zal zien dat er wel degelijk de nodige variatie in de slagbeweging van de Zwitser zat. Dat is logisch voor de backhand: een speler moet reageren op de bal van de tegenstander die op hem afkomt. En ook voor de service: wil hij de tegenstander blijven verrassen, dan moet een tennisser variëren met de plaatsing, de snelheid en het effect van de bal.
Variatie is de sleutel van differentieel leren volgens Wolfgang Schöllhorn
Maar zelfs wanneer je ogenschijnlijk identiek geslagen aces -en Federer heeft er heel wat geslagen- nauwkeurig langs elkaar legt, zie je dat er geen één hetzelfde is. Het is precies wat een jonge Wolfgang Schöllhorn opmerkte, toen hij aan het begin van zijn onderzoekscarrière de bewegingen van Duitse topatleten -discuswerpers, kogelstoters, speerwerpers, tienkampers- ging filmen en beeldje voor beeldje terugkeek.
Ze waren nooit precies hetzelfde! Niet tussen atleten, maar ook niet binnen dezelfde atleet. En helemaal opvallend: hoe hoger het prestatieniveau van de atleet, hoe groter de variatie tussen zijn bewegingen! Zou die variatie wellicht veel meer betekenis hebben dan enkel ‘ruis’?
Verslag Masters of Movement bijeenkomst over differentieel leren
De rest is geschiedenis: Schöllhorn introduceerde het model van ‘differentieel leren’ in de wetenschappelijke wereld, schreef er tal van artikelen en boeken over, en klom op tot professor en expert op het gebied van motorisch leren.
Tijdens de derde bijeenkomst van de Masters of Movement van ASM kwam Schöllhorn over zijn inzichten vertellen. Ook Jeroen Otter, geroemd om zijn innovatieve trainingsaanpak bij de Nederlandse shorttrackploeg, schoof aan. In de 116e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast blikken we terug op de succesvolle bijeenkomst.
