Nederland is met zo’n negen uur per dag Europees kampioen stilzitten. Ook kinderen zitten te veel, ook tijdens schooltijd. Daarom ontwikkelde het Athletic Skills Model de lesmodule Schijf van 10! voor bewegen op de basisschool. Naar verwachting starten vanaf het nieuwe schooljaar zo’n 100 basisscholen met de nieuwe lesmodule. “Het doel is om veelzijdig bewegen in de klas te stimuleren en daarmee meer beweegtijd tijdens de dag te creëren.”
Een rekensommetje oplossen terwijl je met een tennisballetje stuitert, een knutselopdracht uitvoeren waarbij je op één been balanceert of een boek lezen en tussendoor een paar kikkersprongen doen. De tijd waarin kinderen de hele dag zittend op hun stoel luisteren naar leerkracht is binnenkort definitief voorbij. Althans, als het aan de Athletic Skills Company ligt, de organisatie achter het Athletic Skills Model (ASM).
Het ASM is bekend onder trainers/coaches, fysiotherapeuten, gymdocenten en allerlei andere professionals in de sport en zorg. Het uitganspunt is om mensen van alle leeftijden en niveaus veelzijdiger te laten bewegen. Het ASM introduceerde op basis van die gedachte de Schijf van 10!. Die bevat alle aspecten van bewegen om op een leuke en onderbouwde manier fitter en vaardiger te worden.
Bewegen in de klas
Een lesmodule in de klas bestond nog niet. Tot nu. Jorick Hendriksen van het ASM: “We zitten te veel, bewegen te weinig en áls we bewegen, doen we dat te eenzijdig. We hebben te maken met beweegarmoede. Dat geldt ook voor de jeugd. De gevolgen zijn helder: het vergroot de kans op blessures, uitval in de sport, gezondheidsproblemen en het gaat ten koste van plezier in bewegen.”
Vanaf het nieuwe schooljaar zijn lesmodules beschikbaar die leerkrachten in de klas kunnen toepassen. Zo’n module bestaat onder meer uit een database met videobeelden van bewegen in de klas, een online cursus en community voor groepsleerkrachten, een online omgeving met actueel lesmateriaal zoals voorleesverhalen, lesopdrachten en coöperatieve werkvormen over de tien beweegvormen en een handboek voor de leerkrachten. “Het doel is om veelzijdig bewegen in de klas te stimuleren en daarmee meer beweegtijd tijdens de dag te creëren. En daarbij ook te leren over veelzijdig bewegen. Dat is belangrijk om het een leven lang te blijven doen”, zegt Hendriksen.
Pilots in Alkmaar
Om die lesmodule tot stand te krijgen, zijn afgelopen jaar enkele pilots uitgevoerd. Onder andere bij een aantal basisscholen in Alkmaar, waar Michael Vader directeur is. Hij is enthousiast. Volgend schooljaar start Vader op zeven van zijn basisscholen met de lesmodule. “We hebben te maken met de wettelijke norm dat kinderen twee keer per week gymles krijgen. Maar daar moet het niet ophouden. Kinderen zitten over het algemeen te veel tijdens een dag. Het is wetenschappelijk bewezen dat bewegen een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van hersenen. Met deze manier van werken willen we de ontwikkeling van kinderen stimuleren.”
Lesmodule 'Schijf van 10! voor bewegen op de basisschool.'
- Veelzijdig bewegen in de klas en daarmee meer beweegtijd gedurende de dag.
- Het ontwikkelen van kennis over veelzijdig bewegen als onderdeel van de Physical Literacy van leerlingen.
Lesmodule ‘Schijf van 10! voor bewegen op de basisschool.
- Een database met videovoorbeelden van bewegen in de klas. Deze database wordt periodiek bijgewerkt met nieuwe inspiratie en variatie.
- Een online module en community voor groepsleerkrachten, waarin zij op elk gewenst moment kunnen leren over de Schijf van 10! en hoe dit toe te passen is in de klas.
- Een online omgeving met up-to-date lesmateriaal. Denk aan voorleesverhalen over bewegen op verschillende leesniveaus, taal- en rekenopdrachten in combinatie met de Schijf van 10!, gespreksstarters, kleurplaten, knutselopdrachten, coöperatieve werkvormen en spelvormen.
- Een handboek voor de groepsleerkrachten, plus informatieve materialen voor ouders, korte nieuwsupdates en beweegopdrachten voor thuis.
Voor Vader was het niet zijn eerste kennismaking met het ASM. Op een van de basisscholen, De Kring, liet hij een gymzaal omturnen tot een ASM-gymzaal. Op het schoolplein van De Wegwijzer ligt sinds 2023 een ASM-veld. Dat plein is overigens van de wijk. Na schooltijd is het vrij toegankelijk, worden er evenementen georganiseerd. “Wij geloven in veelzijdig bewegen. Een lineaire aanpak werkt naar ons idee niet. Ik geloof erin dat als je met z’n allen een visie hebt op bewegen dat je dat op allerlei plekken een plaats kunt geven. Wij zoeken naar manieren hoe we de hersenen en motoriek van kinderen kunnen stimuleren. Het ASM past daar perfect bij.”
Magneetjes
Vader heeft met zijn scholen een uitgebreide pilot achter de rug. Zijn eerste indruk is dat de kinderen inderdaad meer én veelzijdiger gaan bewegen onder schooltijd. “We werken bijvoorbeeld met magneetjes. Daarop staan één van de tien grondvormen van bewegen. Leerkrachten plakken die voor een bepaalde periode op het bord, waarbij duidelijk is wat het thema is. Een leraar vertelde onlangs dat een leerling een kikkersprong maakte. Hij zei: ‘Hé, ik ben nu aan het springen en landen!’, waarbij hij refereerde aan het magneetje. Het maakt kinderen dus ook bewust van de verschillende vormen van bewegen.”
De basisschool-directeur zegt dat het de leraren uitdaagt om creatiever te worden. “Volgens deze manier werken daagt hen uit om zelf filmpjes te maken, elkaar te inspireren en actief deel te nemen aan de community. Dat is de grote kracht. Voorheen werkten we weleens met beweegmatten met rekensommen erop, maar die verdwenen na verloop van tijd weer in de kast. Dit werkt beter.”
Laagdrempelig
Tot slot. Vader benadrukt dat de lesmodule leerkrachten absoluut niet ineens keurslijf dwingt. “De kracht is dat je het laagdrempelig kunt toepassen op de specifieke situatie van jouw school. Dat is heel prettig. Wij zijn ervan overtuigd dat we hiermee de ontwikkeling van de kinderen op allerlei gebieden stimuleren.”
